De provincie waar ik opgroeide en waar ik na een korte pauze van vijftien jaar weer ben gestrand. In de stad Groningen valt genoeg te ontdekken tijdens een stedentrip. Maar zoals de meesten waarschijnlijk niet weten, heeft ook de provincie genoeg te bieden. Born en raised in de provincie, ontdek ik nog steeds nieuwe plekken in Groningen. En wat de meesten dan wel weten: Er gaat niets boven Groningen! Leuke bezienswaardigheden in de provincie Groningen!
Weidsheid staat synoniem voor de provincie Groningen. Het is enorm uitgestrekt en in eerste instantie lijkt het alsof er niet veel te beleven valt. Niets is minder waar. Bij het verkennen van de provincie kwam ik zoveel leuke plekjes tegen die je kunt bezoeken. De provincie leent zich dan ook perfect voor een het maken van een roadtrip. Ook qua overnachten zijn er genoeg leuke opties. En wat dacht je van restaurants in dorpjes waarvan je het niet verwacht.
In het noord oosten van de provincie vind je vesting Bourtange. Hier lijkt de tijd stil te hebben gestaan. Het is volledig gerestaureerd naar hoe het in 1742 was in Bourtange. In 1580 gaf Prins Willem van Oranje opdracht tot het bouwen van een schans met vijf bastions op de grens met Duitsland. In de loop der eeuwen werd de stad regelmatig verstrekt, in 1851 verloor Bourtange haar functie als vesting. Tegenwoordig kun je door Bourtange wandelen. Er zijn talloze bezienswaardigheden uit vroegere eeuwen, musea en er worden historische evenementen gehouden. Rond de kerst is er altijd een sfeervolle kerstmarkt in Bourtange.
Bourtange
A: Willem Lodewijkstraat 33 Bourtange
Nieuw Statenzijl is een gehucht net op de grens met Duitsland. Er bevindt zich hier een sluizencomplex en het is de woonplaats geweest van zanger Ede Staal. Niet heel bijzonder denk je misschien. Maar het is ook de plek waar een vogelkijkhut op een prachtige plek staat. De Kiekkaaste bevindt zich in de kwelders en vanaf daar heb je uitzicht over de kwelders, het slikgebied en waddengebied van de Dollard. Leuk detail, het is de enige Nederlandse vogelkijkhut buiten de dijken.
Het noordelijkste puntje van het vaste land vind je in Groningen. In de volksmond heet dit de Noordkaap. Er staat een kunstwerk ‘De Hemelpoort’ op deze plek. Je hebt hier het gevoel aan het einde van de wereld te zijn. Oneindig uitzicht waar je ook maar kijkt en in de referentie naar het kunstwerk; de oneindige hemel boven het wad. Vanaf Uithuizermeeden is het ongeveer tien kilometer naar de Noordkaap. Je kunt met de fiets, de auto of zelfs te voet dit afleggen. Het laatste stuk is alleen wandelend af te leggen.
Het Lauwersmeer Nationaal Park behoort sinds een jaar of tien tot UNESCO Werelderfgoed. het gebied dat vroeger nog tot de Waddenzee, of eigenlijk Lauwerszee, behoorde. In 1969 werd het gebied gescheiden door middel van sluizen. Het is een van de mooiste natuurgebieden van Nederland. Veel flora en fauna in combinatie met outdoor activiteiten maakt Lauwersmeer tot een populair natuurgebied. In het gebied grazen Konikpaarden en Schotse Hooglanders en in de lucht kun je een zeearend spotten. Om te wandelen en fietsen kun je gebruik maken van de vele routes door het gebied.
Vanaf de dijken bij Noordpolderzijl kun je beginnen met wadlopen. De eerste stukken zitten redelijk vol met slik, maar daarna heb je het idee dat je op de zeebodem loopt. Wil je een iets langere tocht maken? Dan kun je met een boot afgezet worden op de zandplaat Brakzand. Vanaf hier kun je in ongeveer dertien kilometer wadlopen naar Schiermonnikoog. Je kunt met de veerboot weer terug vanaf het eiland. En de echte liefhebbers? Die lopen vanaf het vaste land naar Schiermonnikoog.
Natuurlijk kan de stad zoals inwoners het zeggen ook niet ontbreken in dit lijstje. Groningen is mijn thuisbasis inmiddels al meer dan vijftien jaar. Ik noem het de rustige variant op Utrecht. Het studentenleven zorgt ervoor dat de stad levendig is. Vele leuke hotspots en winkels zijn er afgelopen jaren bijgekomen. Of wat dacht je van het Groninger Forum. Een pareltje om te bezoeken in de stad. Je vermaakt je even wel met alle bezienswaardigheden en leuke restaurants in Groningen.
De regio waar mijn roots liggen, maar waar ik weinig vanaf weet. Ik was nog jong toen we hier vandaan verhuisden. Des te leuker om het in de latere jaren nogmaals te ontdekken. Niet alleen knusse dorpen, maar de natuur in de gebied is mooi om te verkennen tijdens een wandel – of fietstocht. Er zijn diverse routes van verschillende afstanden die je kunt volgen. Leuke bezienswaardigheden in deze regio zijn: Burcht in Wedde, Klooster in Ter Apel of het theater van de natuur in Sellingen. Ook Bourtange behoort tot deze regio.
Hangende keukens? Jep, in Appingedam heb je keukens die boven het water hangen, hangende keukens. Dit gebeurde destijds in Appingedam toen de huizen te klein werden, maar de huizen ingeklemd zaten tussen bebouwing en water. Ze begonnen daardoor met uitbouwen boven het Damsterdiep. Appingedam is naast de stad Groningen de enige plek die stadsrechten heeft. Dit dateert nog uit de Middeleeuwen. Appingedam was destijds een belangrijk handelscentrum en een rijke stad en daarvan zijn hangende keukens het bewijs.
Nog zo’n plekje in niemandsland. Des te leuker om er een bezoek aan te brengen, want in Noordpolderzijl vind je het populaire Zielhoes. In Noordpolderzijl staat een oud sluiswachtershuisje uit 1811. Wanneer je hier de dijk oploopt zie je eindeloze kwelders en de kleinste zeehaven van Nederland. Het Zielhoes is een nostalgisch bruin cafe dat populair is onder de locals, fietsers of wandelaars. Het cafe bevindt zich ook letterlijk in niemandsland, want verder is er niets in de omgeving. Het Zielhoes is ideaal om een tussenstop te maken voor een lunch.
Zielhoes
A: Zijlweg 4 Usquert
Wist je dat Bob Dylan een keer aan de bar heeft gezeten van het Zielhoes? Althans als we de verhalen mogen geloven.
In Pieterburen vind je aan de voet van de toren van de Petruskerk Domies Toen. Vroeger was dit de tuin (toen) van de dominee (domies) en tegenwoordig is het een botanische tuin. Op een relatief klein stukje grond vind je tal van plantensoorten, ook plantensoorten die op dit moment met uitsterven bedreigd worden. Bij de tuin vind je een theeschenkerij. In het historische gebouw, dat vroeger dienst deed als godsdienstonderwijs, kun je nu theedrinken. Vanaf het terras hebt je uitzicht op een Middeleeuwse Dobbe. Naast thee hebben ze ook een kleine menukaart, hierop vind je veelal biologische en streekproducten.
Domies Toen
A: Hoofdstraat 76 Pieterburen
Nu je toch in Pieterburen bent, kun je net zo goed een bezoek brengen aan het zeehondencentrum. Hier ontdek je hoe zeehonden verzorgt worden, kun je rondleidingen volgen, leer je over de gevolgen van plastic en spot je natuurlijk zeehonden. In een speciaal zeehondenziekenhuis worden alle verwaarloosde zeehonden opgevangen. Bekijk de onderwaterwereld van de zeehonden en leer over deze beesten door middel van exposities.
Zeehondencentrum Pieterburen
A: Hoofdstraat 94a Pieterburen
De Theefabriek in Houwerzijl is een combinatie tussen het enige Nederlandse theemuseum, een theeschenkerij en een theewinkel. In een prachtig gebouw in Houwerzijl vind je deze unieke combinatie. In het museum leer je over waar thee vandaan komt, waar het geproduceerd wordt en waarom wij in Nederland theedrinken. Bij de Theeschenkerij kun je kiezen uit ruim 300 verschillende soorten thee. En wil je dit thuis ook? Dan kun je in de theewinkel je favoriete thee mee naar huis nemen.
De Theefabriek
A: Hoofdstraat 15-25 Houwerzijl
Garnwerd is bij de meesten vooral bekend van het restaurant Garnwerd aan Zee. Hoewel het dorpje inmiddels midden in de provincie ligt, was dat vroeger niet het geval en lag het inderdaad aan zee. In 1877 werden de sluizen bij Zoutkamp gebouwd en hierdoor was er geen open verbinding met de zee. In 2014 werd Garnwerd in verbeelding weer verbonden aan de zee door de opening van het restaurant Garnwerd aan Zee.
Naast het restaurant is Garnwerd bekend geworden om het smalste straatje van Nederland dat toegankelijk is voor auto’s. Nog een reden om eens af te reizen naar Garnwerd.
Niehove ken je waarschijnlijk niet, toch haalde het dorp vorig jaar de landelijke pers. Het werd namelijk door Elsevier uitgekozen tot het mooiste dorp van Nederland. Het dorp telt maar 270 inwoners en werd ineens overspoeld met toeristen en verslaggevers. In het dorp vind je nog de authentieke karakter terug zoals het vroeger was. Midden in het dorp staat een kerk met daarom heen huizen en een cafe/ restaurant. Verwacht tijdens je bezoek geen enorme lijst met bezienswaardigheden, want die zijn er gewoonweg niet. Wandel door het dorp en breng een bezoek aan de kerk.
Een van de dorpen waar je nog goed kan zien hoe het landschap vroeger opgebouwd was, is Ezinge. Het werd bekend door de opgravingen waarbij er resten gevonden werden uit een periode van 600 voor Christus. Ezinge is een wierdedorp en werd gebouwd op een wierde, een kunstmatige heuvel waarop mensen vroeger hun huizen bouwden. Hierdoor waren de huizen beschermd tegen het water. Rond de kerk kun je nog goed zien dat het dorp op een wierde is gebouwd.
De rit naar Termunten / Termunterzijl voelt een beetje als het einde van de wereld. Zeker wanneer je door rijdt naar Punt van het Reide. Aan je rechterkant zie de bunkers van Friemel. Met een beetje geluk kun je bovenop de bunker kijken. Punt van het Reide was vroeger een strategische plek in de Tweede Wereldoorlog. De Duitse havenstad Emden werd vanaf hier verdedigd. In 1941 werd een luchtafweergeschut geplaatst boven op de bunker. Het was de bedoeling dat de bunkers buiten de dijk zouden staan, maar vanwege wateroverlast werden ze naar Friemel verplaatst.
Wanneer je de dijk op stapt zie je de kwelders van de Waddenzee en aan de overkant de industriegebieden van Duitsland. Naast veel schapen en vogels heb je de mogelijkheid om hier zeehonden te spotten. Tussen april en september staat er een zeehondenkijkwand. Alleen met hoog water kun je deze het beste spotten, met laag water liggen ze net te ver weg. Ook vogelliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen, de lepelaar loopt hier door het water op zoek naar voedsel.
In het kleine Groningse Rottum staat het kleinste huisje van Groningen: Hoeske van Thais Joaptje. Waarschijnlijk ooit gebouwd als diaconiewoning in de achttiende eeuw. Het kleine huisje heeft maar één kamertje. Sinds kort is het door Stichting Woonhuismonument gerestaureerd en kun je er een kijkje nemen. Je krijgt een indruk hoe het wonen er destijds in 1880 aan toe ging.
A: Kloosterweg 17 Rottum
Door zijn opvallende verschijning zie je de kerk van Hornhuizen al in de verte boven het dorp uitsteken. In eerste instantie denk je aan een vuurtoren door de gele toren boven op de kerk. De kerk is een gewilde locatie voor trouwfeesten. Ook kun je de kerk nog steeds beklimmen, vaak is de deur gewoon open en kun je zo naar boven klimmen voor een uitzicht over de weilanden rondom Hornhuizen. Je vindt hier ook Wongema, een leuke plek om een drankje te doen of te eten.
Aan de rand van Pieterburen vind je een zorgboerderij met tientallen geiten. Mensen met dagbesteding wonen op de boerderij en nemen de zorg op zich voor de vele geiten. Voor één euro mag je een kijkje nemen in de stallen. Van de pasgeborene tot aan de oude bokken, ze krioelen kris kras door elkaar. Bij de boerderij zit een kleine winkel / café waar je ambachtelijke producten kunt kopen. En natuurlijk kan een stuk geitenkaas daar niet ontbreken.
A: Broeksterweg 24 Pieterburen
Her en der in de provincie vind je nog landgoederen. In Leens vind je Landgoed Verhildersum. Hierop staat een borg waarin je je terug in de 19e eeuw waant. Het gebouw is nog in oude staat en je kunt precies zien hoe de mensen hier vroeger leefden. Om de borg heen vind je nog een veelzijdige tuin. In het bijbehoren museum hangen een aantal kunstwerken en kom je meer te weten over de vleermuizen kolonie die er leeft.
Landgoed Verhildersum
A: Wierde 40
Hoewel de meesten associaties met tulpen hebben in Noord Holland of Flevoland, heeft ook onze eigen provincie tulpenvelden die je kunt bezoeken. Het leuk hiervan? Je bent er grotendeels alleen. Een oer Hollands uitzicht met tulpen vind je ook gewoon in Groningen. Je vindt ze op verschillende locaties in Groningen: onder andere Zijldijk, Uithuizen en Spijk.
Een andere prachtig en fotogeniek natuurverschijnsel zijn de gele koolzaadvelden die in de lente ineens verschijnen. Hoewel je deze af en toe ook rond de stad vindt (richting Haren), staat het oosten van Groningen bekend om de koolzaadvelden. Rond Nieuwolda, Woldendorp en Meedhuizen maak je de meeste kans.
Een klein plaatsje aan de rand van het Lauwersmeer. Vooral bekend als vissersdorp, maar tegenwoordig ook bekend als trekpleister voor toeristen. Voor de mensen die van kleurrijke huisjes houden, deze vind je in Zoutkamp en zijn fotogeniek. Een leuke stop tijdens je trip door Groningen.
Vanuit Noordlaren verkenden we een deel van het Zuidlaardermeer. Je hebt hier een weids uitzicht over het meer. Een ideale plek voor wateractiviteiten, maar ook om te wandelen of te fietsen. Je kunt hier de veerpont nemen naar Meerwijck om vanaf daar je ronde te vervolgen.
Tussen Lauwersoog en het meest oostelijke punt van Groningen ligt een redelijk nieuw fietspad: Kiek over de Diek. Het pad is meer dan 90 kilometer lang en loopt door het Waddengebied. Het Lauwersmeer en de Dollard worden door middel van dit fietspad met elkaar verbonden. Je ontdekt tijdens deze fietstocht de weidsheid van Groningen.
Het Pieterpad start in Pieterburen in Groningen. Twee etappes kruizen de provincie, die van Pieterburen naar Winsum en die van Winsum naar Pieterburen. Beiden etappes die door de velden en akkers van Groningen gaan. Helaas geen mooie bossen, maar wel pittoreske plaatsjes als Winsum, Eenrum en Garnwerd.
Dit is zo’n pareltje waarvan je moeten weten dat hij er zit. Zelfs ik was nog nooit in Molenrij geweest, laat staan dat ik ervan gehoord had. Toch bevindt zich hier een goed restaurant. Ze gebruiken hier ingrediënten uit de directe omgeving en natuurlijk kan de mosterd uit de regio niet ontbreken. Ook overnachten kan trouwens hier.
Molenrij
A: Henricus van Cappenbergerweg 34 Molenrij
Gerund door twee jongens uit Winsum, jongens uit de buurt dus, is Jongens uit de buurt een leuke stop voor een hapje eten. Het restaurant bevindt zich op het terrein van Marenland Recreatie waar je ook een camping en een hotel vindt. Sinds 2016 wordt het gerund door de huidige eigenaren die direct een fijn terras hebben aangelegd. Ideaal want zo kijk je op zonnige dagen uit over het water. Het restaurant ligt aan het Pieterpad, dus een lunchpauze bij de Jongens uit de buurt is geen slecht idee. Probeer eens een Groninger Poffert of een Mosterdsoep met Groninger metworst.
Jongens uit de buurt
A: Winsumerdiep 6 Winsum
Eten en drinken met een Scandinavisch tintje, dat kan bij het Scandinavisch dorp net onder de rook van Groningen. Hier vind je het restaurant Elanderhus omringd door diverse blokhutten. Het dorp bevindt zich aan het Paterwoldsemeer, ideaal voor watersportliefhebbers. En de menukaart bij het Elanderhus is een fijne. Ideaal om te combineren met een wandeling rondom het Paterswoldsemeer.
Scandinavisch Dorp
A: Oude Badweg 1 Eelderwolde
Het charmante dorpje Garnwerd staat misschien wel vooral bekend om Garnwerd aan Zee, het restaurant in het dorp. Hoewel je in Garnwerd inmiddels niet meer de zee kan verwachten zoals vroeger, staat het toch nog in verbinding met de zee. Het restaurant Garnwerd aan Zee ligt aan het water en is de perfecte plek voor een stop in de provincie. Ze hebben een fijn terras, een goede en hippe menukaart en de sfeer binnen voelt fijn. Kortom de plek voor als je gaat touren in Groningen
Garnwerd aan Zee
A: Hunzeweg 38A Garnwerd
De provincie leent zich perfect voor een korte roadtrip van een paar dagen, zeker in combinatie met de stad zoals we dat in Groningen zeggen. Hoewel dit allemaal dicht bij huis is, heb ik toch al in een aantal accommodaties overnacht in Groningen. De provincie is overigens ook goed te combineren met Schiermonnikoog of de andere Waddeneilanden.
Persoonlijke tips:
Dit artikel wordt regelmatig geüpdate
Your Travel Guide wil je inspireren om te onthaasten in het leven, om langzamer te reizen, een andere manier van reizen toe te passen en bijzondere ervaringen op te doen. Om slow travel toe te passen in je reizen. Mijn liefde voor lijstjes komt terug in dingen die je kunt doen op bestemmingen, niet dingen die je moet afstrepen.
Veel liefs, Marjolein
Buy me a coffee
Buy me nowSamenwerken? Leuk!
Bekijk de mogelijkheden