Zwitserland kent een aantal prachtige treinroutes. Niet zo gek als je bedenkt door wat voor omgeving je rijdt. Helderblauwe meren, besneeuwde bergtoppen, pittoreske dorpen en uitzichten waar je maar blijft fotograferen. Een rijdende cinema, zo kun je het reizen met de trein in Zwitserland ook wel omschrijven. Twee van deze routes zijn populair om te rijden; Glacier Express en de Bernina Express. Ik had het geluk om de Bernina Express te doen in de herfst en ook nog eens langs prachtige historische hotels die zich door heel Zwitserland bevinden.
De Bernina Express is onderdeel van de Grand Tour of Switserland. Van gletsjers naar palmbomen. De route loopt tussen Chur, de oudste stad van Zwitserland, en Tirano in Italië. Onderweg passeer je het beroemde Landwasser Viaduct, rijd je over 2200 meter hoogte bij Alp Grüm en maak je een rondje bij het Brusio Circular Viaduct, de hoogtepunten onderweg.
Wat overigens niet wil zeggen dat je op de overige momenten je ogen dicht kunt doen, nee eigenlijk is de gehele Bernina Express één en al hoogtepunt. Vanaf Tirano kun je de Bernina Express Bus terugnemen naar Lugano in Zwitserland.
De constructie van de route van de Bernina Express startte in 1906 en was klaar in 1910. De route is redelijk uniek te noemen, het is de hoogste Transalpine Railway en één van de steilste routes ter wereld. Met de komst van de Bernina Express werd toerisme steeds belangrijker in de regio. Tijdens je rit met de Bernina Express wordt verteld waar je langs rijdt en wat je onderweg ziet.
Het mooie aan de Bernina Express is dat eraan gedacht is om de trein te laten ‘blenden’ met de natuur en omgeving. De trein rijdt af en toe dwars door de natuur, maar er is geprobeerd om de natuur niet te veel te storen. Zowel op cultureel als technologisch vlak is er harmonie met de natuur.
Chur – Tirano -> vertrek 8.28 & 12.49 uur
Bus Tirano – Lugano -> vertrek 14.20 & 17.30 uur
De route met de trein neemt ongeveer 4 uur in beslag, met de bus ongeveer 3 uur en 15 minuten.
Je kunt voor de Bernina Express een los kaartje kopen. Je hebt een kaartje van Chur naar Tirano voor 63 Zwitserse Franc in de tweede klasse, de eerste klasse is 111 Zwitserse Franc. Een retourtje is ongeveer twee keer deze prijs. De bus tussen Tirano en Lugano kost 34 Zwitserse Franc.
Voor de bus en het reizen met een panoramavoertuig in de Bernina Express moet je reserveren. In de winter betaal je daar 10 Zwitserse Franc voor, in de zomer 15 Zwitserse Franc.
Met de Swiss Travel Pass kun je onbeperkt reizen met de trein en bus (en soms ook boten en trams) in Zwitserland, inclusief de route van de Bernina Express. Voor het reizen in het panoramavoertuig moet je een toeslag betalen.
Ook met een Interrail Pass kun je gebruikmaken van de Bernina Express. Je geeft in de app aan dat je deze route wil reizen en er zijn alleen extra kosten verbonden aan het panoramavoertuig. Je kunt met de Interrail Pass ook met de Bernina Bus, hiervoor zijn wel reserveringskosten van toepassing.
Hoewel je aan beide kanten prachtig uitzicht hebt en er genoeg te zien is, is het aan te raden om plaats te nemen aan de rechterkant. Hierdoor zie je de hoogtepunten onderweg vanaf je stoel.
Chur kun je bereiken met de trein vanuit Nederland. In één dag reisde ik vanaf Amsterdam Centraal naar Basel, om vervolgens de trein te nemen naar Zürich en Chur. Vliegen kan het beste op Zürich en vanaf daar met de trein naar Chur. Je kunt je tickets het makkelijkste boeken via NS Internationaal.
Zelf reisde ik ook in één dag weer terug met de trein naar Nederland. Een ietwat lange rit, maar als je op tijd begint is het mogelijk. Je kunt de trein nemen naar Zürich, vanaf daar naar Basel en hier gaat een rechtstreekse trein naar Amsterdam.
Er is eigenlijk geen slechte periode om te reizen met de Bernina Express. In de lente en zomer is alles prachtig groen, in de herfst zie je de bladeren van de bomen verkleuren en in de winter heb je kans op sneeuw wat magisch is om te zien. Zelf ging ik de Bernina Express eind oktober en genoot van de herfstkleuren onderweg.
Chur bereik je makkelijk vanaf Zürich, in een uurtje sta je op het station van Chur. De reis naar Chur is genieten, aan de linkerkant van de route komt het ene na het andere prachtige meer in beeld. Voordat de Bernina Express daadwerkelijk start, heb je al een impressie gekregen van reizen met de trein in Zwitserland.
Zorg vooral ook dat je tijd hebt om Chur te ontdekken. Het is namelijk de oudste stad van Zwitserland en niet alleen een charmante stad om te bezoeken, ook de perfecte uitvalsbasis om de natuur in te gaan. Zo kun je er voor kiezen om één dag in de stad door te brengen en één dag de natuur in te gaan. Je kunt bijvoorbeeld de bus nemen naar Flims om één van de mooiste meren van Zwitserland te zien, de Caumasee.
Tip overnachten in Flims: Hotel Schweizerhof – historisch hotel met veel wellness faciliteiten
Twee keer per dag vertrekt de Bernina Express vanuit Chur naar Tirano, in de zomermaanden nog iets vaker.
In de oudste stad van Zwitserland staat een prachtig hotel uit 1677, Hotel Stern. Een hotel waarbij geen enkele kamer hetzelfde is, waar je iedere keer weer in een andere historische ruimte waant. Bekijk hier de mogelijkheden om te overnachten bij Hotel Stern.
Je kunt natuurlijk het traject met de Bernina Express in één keer afleggen, maar dat is eigenlijk zonde. Stap onderweg een aantal keren uit en blijf indien mogelijk overnachten in de dorpen langs de route. Hierdoor ervaar je de Bernina Express het beste.
Na een uurtje in de Bernina Express kun je een stop maken in het dorpje Filisur. Net voor aankomst in Filisur rijd je over één van de hoogtepunten van de route; Het Landwasser Viaduct. Vanuit de trein is het Landwasser Viaduct al indrukwekkend om te zien (let op, ga rechts in de trein zitten), maar je kunt hem op verschillende plekken in Filisur nog beter zien.
Vanaf het station kun je via een twintig minuten durende wandeling naar het uitzichtpunt lopen om het viaduct in volle glorie te bewonderen. Met een beetje geluk kun je het viaduct zien terwijl er een trein overheen rijdt.
Een andere optie is met het treintje van de Landwasser Express naar het dal van het viaduct. Hier sta je ongeveer onder het viaduct en kun je het indrukwekkende bouwwerk goed zien.
Het Landwasser Viaduct is een unieke constructie, de trein rijdt vanaf de brug rechtstreeks een rots in. Met 216 meter hoogte, is het Landwasser Viaduct gebouwd vanwege economische redenen. Het was goedkoper om een korte viaduct te bouwen dan een langere brug zonder tunnel.
Het Landwasser Viaduct werd al in 1901 gebouwd en het duurde slechts 1,5 jaar voordat hij af was. Echter werd hij pas in juli 1903 in gebruik genomen. Sinds 2008 is het Landwasser Viaduct een UNESCO World Heritage Site.
In slechts 12 minuten overbruggen we de afstand tussen Filisur en Bergün. Helaas is het weer ons niet goedgezind deze dag, maar de landschappen maken veel goed. De mist die over de bergen hangt en her en der zien we de eerste herfstkleuren al opdoemen, cadeautjes tijdens deze reis.
Bergün is voor de Zwitsers bekend geworden van een televisieserie in de jaren ‘90 Die Direktorin. Bergün trekt in de zomer vooral wandelaars en in de winter rodel-liefhebbers. Het dorp, dat op 1376 meter hoogte ligt, is niet groot en heeft niet veel bezienswaardigheden. Toch is Bergün een stop waard en wel om twee redenen. Ten eerste vind je er het Albula Railway Museum aan het station en daarnaast heeft Bergün met het Kurhaus een unieke mogelijkheid om te overnachten.
Direct aan het spoor ligt het Albula Railway Museum. De manier om meer te weten te komen over de geschiedenis van de spoorwegen in Graubünden, de streek waar de Bernina Express doorheen rijdt. Door middel van interactieve tentoonstellingen wordt verteld over meer dan een eeuw spoorweggeschiedenis. En wanneer je toch bij het museum bent, vergeet dan niet om bij het bijbehorende restaurant te lunchen.
Als je toch uitgestapt bent, kun je net zo goed een nacht spenderen in Bergün. Je voelt namelijk direct dat je midden in de natuur bent. De perfecte plek om tot rust te komen is het Kurhaus in Bergün. Een hotel met geschiedenis en een uniek concept. Er zit geen eigenaar op het hotel, maar 675 shareholders. Samen zijn ze eigenaar van het hotel en komen ze dus regelmatig terug in ‘hun’ hotel (waar ze overigens wel gewoon voor betalen).
Het hotel heeft normale kamers (69 in totaal) voor gasten, maar ook appartementen en richt zich uiteindelijk vooral op families. En zo voelt het ook wanneer we het hotel binnen komen. Her en der zitten families spelletjes te spelen, ergens anders zitten mensen een krant of een boek te lezen, er draait een film in de zaal en ook bij het verwarmde buitenzwembad zitten families te relaxen. Een keer overnachten in het Kurhaus? Zorg dat je op tijd boekt, zeker voor de weekenden en de vakanties. Bekijk hier de mogelijkheden om te overnachten in het Kurhaus.
Op het hoogste punt van de route, maakt de Bernina Express een vijftien minuten durende pauze. Tijd om te genieten van het uitzicht over de Alpen. Mits het weer mee zit, want anders kom je in een kleine wereld terecht blijkt tijdens een stop op 2091 meter hoogte. Hoe dichterbij we komen, hoe meer de lucht dichttrekt en inderdaad, als we boven zijn, zien we helaas niets.
Je vindt boven op de Alp Grüm een restaurant en een hotel. De enige manier om hier te komen is per trein. Je kunt hier ook uitstappen om wandelingen te maken, zo ligt Lago Palü dichtbij en is een aanrader om te bezoeken.
Hoe zuidelijker we komen, hoe dichter we bij de Italiaanse grens komen. Wanneer we uitstappen in Poschiavo is te merken dat de Italiaanse invloeden niet ver weg zijn. Poschiavo ligt in de Valposchiavo vallei, een regio dat bezig is met duurzaamheid en lokale producten. De USP van de regio zijn lokale producten waar lokale producenten aan meegewerkt hebben.
Wandel je door het pittoreske centrum? Breng dan een bezoek aan het oudste huis van de stad. Casa Tome is 700 jaar oud en werd op het laatst bewoond door vier zussen. Ze kregen geen nageslacht waardoor het huis na hun dood in 1990 is overgedragen aan de gemeente. Tegenwoordig is het een museum en wanneer je binnenkomt, waan je je terug in de tijd. De spullen liggen onaangeroerd en het lijkt alsof ze er kortgeleden nog gewoond hebben.
Wanneer je door Poschiavo wandelt, loop dan ook even achter de kerk langs. Hier staan allerlei skeletten die omhoog kwamen tijdens de overstroming van 1987. Verder zie je her en der in Poschiavo de Venetiaanse invloeden terug.
In Poschiavo heb je de mogelijkheid om de traditionele pasta Pizzoccheri te proberen. De pasta wordt gemaakt van boekweitmeel en tarwemeel. Het wordt vaak geserveerd met aardappelblokjes, groenten, kaas en boter. Een vullende lunch, maar erg goed om eens te proberen. Een restaurant waar je dit kunt eten is Ristorante Motrice Poschiavo.
Een leuke plek om te overnachten in Poschiavo is Hotel Albrici, ook weer een hotel met geschiedenis. Albrici was het eerste hotel in het dorp in 1828. Het gebouw zelf is al veel ouder, in 1682 woonde de burgemeester Bernardo Massella in het pand. Het was een soort paleis en op de plek waar zich nu het restaurant bevindt, stonden zijn paarden.
Alle kamers bij Hotel Albrici zijn anders ingericht. In eerste instantie hadden de kamers geen privé badkamers, deze zijn er in 2012 aan toegevoegd. Het meest unieke aan Hotel Albrici is het feit dat er maar 10 kamers zijn in het hele hotel. Zo bezette onze groep het gehele hotel tijdens ons verblijf. Bekijk hier de mogelijkheden om te overnachten bij Albrici.
Hoewel de Bernina Express een Zwitserse trein is, eindigt de route in Italië. Het eindpunt is Tirano. Hier kun je even de tijd nemen om de Italiaanse keuken te ontdekken voordat je teruggaat naar Zwitserland. Een aanrader is Restorante Merizzi vlakbij het station.
Om weer terug te gaan naar Zwitserland, heb je twee opties. Je kunt dezelfde route nogmaals terugnemen, overigens geen straf, maar je kunt er ook voor kiezen om de Bernina Express Bus naar Lugano te nemen.
Deze bus vertrekt vanaf het station in Tirano en duurt iets meer dan drie uur over voordat je in Lugano bent. Onderweg kom je langs Lake Como, wijngaarden, pittoreske dorpen en net voor Lugano het meer van Lugano. Voor het beste uitzicht reserveer je een stoel aan de linkerkant van de bus.
De Bernina Express Bus brengt je naar het treinstation van Lugano. Je kunt vanaf hier direct de trein nemen naar een andere bestemming, maar ik raad je aan om in de stad te blijven. Lugano is namelijk een stad waar je makkelijk een paar dagen kunt verblijven.
Het voelt bijna mediterraans aan wanneer je langs het meer van Lugano loopt. Ook de straten van de stad voelen eerder Italiaans dan Zwitsers, niet gek wanneer je bedenkt dat de grens met Italië ongeveer om de hoek is. Bezoek één van de twee uitzichtpunten, of allebei, en je ziet dan goed de contouren van het meer en de stad.
Er zijn genoeg opties om te overnachten in Lugano zelf, maar wil je de trip in stijl afsluiten? Boek dan een verblijf in Hotel Carona net iets buiten de stad. Geloof me, dit hotel is de moeite waard om Lugano even te verlaten met de bus (bus 343, gaat 1x per uur).
Het familiehotel Carona is sinds 2004 in handen van de familie Deubner-Marty. Ze hebben de Italiaans- Zwitserse sfeer goed weten te behouden, het was in de 100 jaar ervoor een uitvalsbasis op de warme dagen van een familie uit Milaan. Sinds 2019 is er een hotel bij het zwembad, net als een zwembad, sauna en jacuzzi. Vanaf de tuin kijk je richting het meer van Lugano, op zomerse dagen een schilderachtig uitzicht. Bekijk hier de mogelijkheden om te overnachten bij Villa Carona.
Zwitserland kent in totaal 13 plekken die tot UNESCO Werelderfgoed benoemd zijn. Eén daarvan is de Rhaetian Railway die tussen Thusis en Tirano loopt. De 128 kilometer aan spoor op dit traject is uniek te noemen. Op deze route kom je langs 20 stadjes, 55 tunnels, 196 bruggen en viaducten, de Bernina/ Albula lijn is een technisch hoogstandje.
Alle hotels waar we tijdens onze reis overnacht hebben, behoren tot de Swiss Historic Hotels. Op dit moment hebben 62 hotels het keurmerk van Swiss Historic Hotel. Het keurmerk biedt een soort kwaliteit aan, maar is niet commercieel te noemen. Het hotel dient vooral authentiek te zijn en hoeft niet eens per se oud te zijn, toch is het jongste hotel 80 jaar oud.
Your Travel Guide wil je inspireren om te onthaasten in het leven, om langzamer te reizen, een andere manier van reizen toe te passen en bijzondere ervaringen op te doen. Om slow travel toe te passen in je reizen. Mijn liefde voor lijstjes komt terug in dingen die je kunt doen op bestemmingen, niet dingen die je moet afstrepen.
Veel liefs, Marjolein
Buy me a coffee
Buy me nowSamenwerken? Leuk!
Bekijk de mogelijkheden