Een aantal dagen in de natuur doorbrengen, al wandelend van hotel naar hotel, Nationalpark Harz is daar de perfecte plek voor. Een van de wandelroutes die door het gebied loopt is de Harzer Grenzweg. Een prachtige route van 92 kilometer, ideaal voor een meerdaagse wandeling. Bossen worden afgewisseld met heide en onderweg kom je een aantal klimmetjes tegen. Een leuke gevarieerde route dwars door de natuur in Duitsland, op een plek waar geschiedenis heeft plaats gevonden. Lees meer over het wandelen op de Harzer Grenzweg en tips voor deze meerdaagse wandeling in Duitsland.
Nationalpark Harz is een van de grootste natuurgebieden in het midden van Duitsland. Grof gezegd ligt het tussen de twee grote steden Hannover en Leipzig in. Het is een van de veertien nationale parken in Duitsland en heeft een oppervlakte van 25.000 hectare. Het natuurgebied strekt zich uit over drie deelstaten: Nedersaksen, Saksen-Anhalt en Thüringen.
Het park is ontstaan doordat in 2006 twee bestaande parken samen gevoegd zijn. Hochharz (Saksen-Anholt, 1990) en Harz (Nedersaksen, 1994). In Nationalpark Harz vind je loof- en naaldbossen, rotsen, moerasgronden en de hoogste berg van Noord Duitsland, de 1141 meter hoge Brocken.
In het gebied leven zeldzame dieren zoals de zwarte ooievaar. Ook de Euraziatische Lynx heeft succesvol zijn herintrede gedaan in 1999. Daarnaast kun je ook de auerhoen spotten in de Harz.
Nationalpark Harz ligt op ongeveer vijf uur rijden vanaf Utrecht met de auto. Met het openbaar vervoer reis je vanaf Utrecht via Dortmund en Hannover naar het dorpje Ilsenburg (voor ons de start van de route), hier doe je bijna zeven uur over.
In de regio zelf is het handig om contact op te nemen met Wandern im Harz voor het vervoer van bagage of eventueel naar een startpunt van de route.
Na de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland opgedeeld in verschillende zones. In 1949 werd het oostelijke deel van Duitsland Deutsche Demokratische Republiek DDR genoemd, het deel dat door de Sovjet-Unie werd bezet. Het westen van het land werd Bondsrepubliek Duitsland BDR genoemd. In de eerste jaren na de oorlog kon men de grens nog gewoon passeren. Toen bleek dat steeds meer mensen uit Oost Duitsland naar het westen wilden, werd er besloten tot strenge grenscontroles met prikkeldraad en wachttorens in 1952.
Deze grens liep dwars door het gebied dat we nu kennen als de Harz. Een deel behoorde tot het oosten van Duitsland en een deel tot het westen van Duitsland. In het midden van deze grens in de Harz bevond zich de groene gordel. Een brede strook waar de natuur de overhand kreeg doordat het onbewoond was en men er niet mocht komen. In de Harz zie je nog overal kolonnenwegen terug, de betonnen blokken die dienden als weg om makkelijker bij de grensposten te komen.
De berg Brocken was in deze jaren alleen vanuit de verte te bewonderen, hij lag midden in militair gebied en was verboden terrein voor zowel de inwoners uit het oosten als het westen. Na de val van de muur werd het weer mogelijk om delen van de Harz die tot dan toe onbereikbaar waren, weer te bezoeken. De Duits-Duitse grens werd opengesteld en het idee van een wandelroute door de Harz ontstond. Met actieve steun van wandelaar Brocken-Benno werd de 92 kilometer lange Harzer Grenzweg geopend.
De 92 kilometer lange Harzer Grenzweg loopt grotendeels over de voormalige grens. De route start in Rhoden en eindigt in Tettenborn. Onderweg kom je langs verschillende bezienswaardigheden die herinneren aan de geschiedenis die zich hier heeft afgespeeld. Wij liepen in samenwerking met Wandern im Harz drie etappes van totaal 56 kilometer in het midden van de route. Loop je de totale route? Dan kun je daar zo’n vijf tot zes dagen voor rekenen.
Etappe 1: Ilsenburg – Brocken
De eerste etappe start bij ons hotel in Ilsenburg. We lopen het dorp uit in de richting waar voor ons de start van de Harzer Grenzweg ligt. In de verte zien we ons eindpunt voor vandaag, de Brocken op 1141 meter hoogte.
Het eerste deel loopt vooral door bossen en we zien verder helemaal niemand onderweg. Voordat we bij de Eckertalsperre komen kunnen we gelukkig onze flessen vullen. Kort daarna passeren we de Eckerstausee, een stuwmeer dat op de Duitse binnengrens lag. Her en der zien we nog herinneringen aan dit tijdperk.
We vervolgen de route die om het meer gaat en houden een korte pauze bij het Rangerstation Scharfenstein. Onze laatste kilometers gaan namelijk recht omhoog de Brocken op waar amper schaduw is. De beklimming is zwaar en bij ons zijn de temperaturen tot ruim 35 graden gestegen. Gelukkig krijgen we ons eindpunt een kilometer voor het einde in beeld. Eenmaal boven hebben we een 360 graden uitzicht over de regio.
Etappe 2: Brocken – Braunlage
Voordeel als je eenmaal boven bent, daarna begint meestal een afdaling. Zo ook nu bij de tweede etappe die bovenop de Brocken begint. We dalen aan de andere kant naar beneden en passeren onderweg het spoor van de Brockenbahn. Als je niet naar boven wil of kunt lopen, dan kun je de stoomtrein van de Brockenbahn nemen.
We lopen een stuk langs het spoor en slaan dan af het bos in. Gelijk merken we dat het een stuk rustiger wordt, de dagjesmensen komen vooral voor de Brocken. We lopen richting de tweede hoogste berg van Noord Duitsland; de Wurmberg.
Eenmaal boven is het een direct een stuk drukker met mensen die zich wagen aan de fietsroutes of met de kabelbaan gekomen zijn. We dalen de Wurmberg af per trap en laten de drukte achter ons. Direct weer in niemandsland. We lopen nog een aantal kilometer door het bos en zien Braunlage opdoemen, onze eindbestemming voor vandaag.
Etappe 3: Sorge – Walkenried
De langste etappe staat op de laatste dag op het programma. We worden door Wandern in Harz opgehaald bij ons hotel en in Sorge afgezet. Hier start etappe drie voor ons. We lopen direct door een openluchtmuseum met allemaal restanten van het DDR tijdperk. Blijft indrukwekkend om te zien wat hier jaren geleden heeft afgespeeld.
Onze route vervolgt zich grotendeels op de kolonnenwegen die toch wel kenmerkend zijn voor de route. Onderweg komen we vele frambozenstruiken tegen. Kort erna passeren we de Dreiländerstein, een steen die het drielandenpunt weergeeft, in dit geval de deelstaten Saksen- Anhalt, Niedersaksen en Thüringen.
We maken af en toe nog wat hoogtemeters, zien uitzichten over de regio, helaas de kaalgevreten bomen door kevers en lopen over de kolonnenwegen. Kort voor het einde hebben we een kleine beklimming, maar na 22 kilometer ben ik blij dat we Walkenried binnenlopen.
Wanneer je via de organisatie Wandern im Harz je etappes laat regelen, worden ook de accommodaties vastgelegd. Het zijn accommodaties waar vaker wandelaars van de Harzer Grenzweg of andere routes overnachten. Zij weten ook dat er lunchpakketten klaargemaakt kunnen worden en dat er bagage wordt opgehaald of afgezet.
Onze hotels tijdens de Harzer Grenzweg:
De beste maanden om de Harzer Grenzweg te wandelen zijn het voorjaar, de zomer en de herfst. De zomermaanden geven de beste kans op mooi weer, maar ook hier kan het regelmatig regenen. In de herfst heb je kans op prachtige herfstkleuren waar het gebied om bekend staat. In de wintermaanden kun je in principe wandelen, maar door hoogteverschil kan het zijn dat je de Brocken moet beklimmen met sneeuw.
In een warme week reisden we af naar de Harz. Vanuit het eerste hotel bereiden we ons voor op een warme dag. Het ontbijt werd gelukkig al om half zeven geserveerd en daardoor konden we vroeg vertrekken. De andere dagen was het minder warm en hoefden we niet zo vroeg te vertrekken. De geselecteerde hotels bieden lunchpakketten aan en bij het ontbijt hadden we de gelegenheid om deze klaar te maken. De tassen laten we achter in het hotel en worden opgepikt door de chauffeur van Wandern im Harz, een mooie constructie die erg goed werkt.
De route van de Harzer Grenzweg is afwisselend, we lopen door bos, afgewisseld met af en toe wat heuvels en over de bekende kolonnenwegen. Wat mij direct opvalt, het is enorm rustig. We zien een enkele fietser, maar verder vrijwel niemand. Het is heerlijk om buiten te zijn en te genieten van de natuur. De schorskever heeft helaas in grote delen van het gebied huisgehouden en daardoor zijn hele stukken bos kaalgevreten.
Een van de hoogtepunten op de Harzer Grenzweg, letterlijk, is de Brocken. Je hebt een prachtig uitzicht over de regio. Er overnachten is een aanrader. Na de laatste trein kom je op de berg alleen nog mensen tegen die er overnachten, er daalt een rust over de berg. Verder komen we onderweg herinneringen tegen aan het DDR tijdperk, waardoor je toch bewust wordt van de gebeurtenissen die zich hier hebben afgespeeld. De Harzer Grenzweg is daardoor niet alleen een route door prachtige natuur, maar ook een met een stukje geschiedenis.
Zelf liep ik inmiddels meerdere meerdaagse wandelingen in Duitsland. Zo liep ik in de deelstaat Saksen de Malerweg en de Oberlausitzer Bergweg. Beide leuke wandelingen die je helemaal kunt lopen of enkele etappes.
Disclaimer: Deze wandeling is tot stand gekomen in samenwerking met Holland Mind en Wandern im Harz. Ik deel echter niets anders dan mijn persoonlijke mening
Your Travel Guide wil je inspireren om te onthaasten in het leven, om langzamer te reizen, een andere manier van reizen toe te passen en bijzondere ervaringen op te doen. Om slow travel toe te passen in je reizen. Mijn liefde voor lijstjes komt terug in dingen die je kunt doen op bestemmingen, niet dingen die je moet afstrepen.
Veel liefs, Marjolein
Buy me a coffee
Buy me nowSamenwerken? Leuk!
Bekijk de mogelijkheden